"Rapa Nui" betekent in het Polynesisch letterlijk de Grote Rots (rapa = rots, nui = groot). Een andere inheemse naam voor het eiland is 'Mata ki te rani' of 'Ogen die naar de hemel kijken' (mata = ogen, ki = die, te = kijken, rani = hemel). Deze benaming slaat op de voorouderbeelden of moai met de merkwaardige oogkassen die inderdaad schuin naar de hemel zijn gericht. De eerste ogen die in deze kassen zaten, werden pas in 1978 teruggevonden.

Het eiland is 163,6 vierkante kilometer groot. Er wonen nu naar schatting 3791 mensen (schatting 2005). Het is een van de meest geisoleerde eilanden ter wereld. Staatkundig is het een provincie van Chili binnen de regio Valparaíso.

 

Beelden op Paaseiland

Paaseiland rond 1880

Geschiedenis

Paaseiland is op Paaszondag 1722 (5 april) ontdekt door Nederlander Jacob Roggeveen. Hij trof destijds twee- tot drieduizend bewoners aan op het eiland. Zij noemden zich Rapa Nui, naar het eiland. De bevolking kan echter bestaan hebben uit 10.000 tot 15.000 mensen slechts twee eeuwen eerder. Aangenomen wordt, dat de beschaving van Paaseiland in een neerwaartse spiraal is terechtgekomen gedurende de eeuw voorafgaande aan de komst van de Nederlanders, als gevolg van overbevolking, ontbossing en uitputting van de beperkt aanwezige natuurlijke grondstoffen. Bewijs voor deze plotselinge ineenstorting komt voort uit de mondelinge overlevering van de eilandbewoners die geobsedeerd waren met kannibalisme. Om iemand zwaar te beledigen zou men zeggen: "Het vlees van je moeder zit tussen mijn tanden." Dit suggereert dat de voedselvoorziening van de bewoners te kort schoot en uiteindelijk voor een bevolkingsinkrimping zorgde. (Diamond 2005:109)

Over het tijdstip van polynesische kolonisatie bestaat grote onzekerheid, en ligt waarschijnlijk ergens tussen 400 n.C. en 1200 n.C. Uit onderzoek blijkt dat het eiland voor de bewoning door mensen volledig was bebost, maar toen Roggeveen het ontdekte was er geen boom meer te vinden. Algemeen wordt aangenomen dat de bomen werden gekapt voor het verplaatsen van de grote stenen hoofden die op het eiland zijn geplaatst.

Bezienswaardigheden

De kolossale beelden op Paaseiland worden door velen gerekend tot de niet-klassieke wereldwonderen. De moai, tot 9,5 meter hoge beelden, zijn meestal uit zacht vulkanisch gesteente (tufsteen) gehouwen. De makers zijn de voorvaderen van de huidige Polynesische eilandbewoners. De meeste moai stonden opgesteld op platforms of ahu's en keken naar het binnenland. Enkel 7 beelden op een rij, ietwat spottend de 7 apen genoemd (los siete monos) keken naar de zee. De moai zijn voorstellingen van voorouders die de vruchtbaarheid afsmeken, vermits de fijne vingers een penis ondersteunen. Voortplanting op een geïsoleerd eiland was van cruciaal belang om te overleven. Thans zijn veel voorouderbeelden weer rechtgezet. Ook hebben er veel hun indringende ogen weer, die "naar de hemel kijken". De vooruitstekende lippen waren misschien behangen met een baard. Opvallend zijn wel de uitgerekte oorlellen. Ze bewijzen dat de Langoren de heersers waren van het eiland. Het gehele eiland staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO

Home / Oceanië / Paaseiland